Historiek van de Stichting Gaston Bertrand

door
Georges Everaert
Voorzitter van de Stichting van 1994 tot 2000

In oktober 1978 telde Gaston Bertrand zijn collectie 726 werken. Gaston Bertrand bewaarde zelf nauwkeurig een groot deel van zijn werken. Hij waakte erover om een ware "staalcollectie" van zijn eigen productie aan te leggen (schilderijen, aquarellen, tekeningen, etsen).

Omdat hij geen kinderen had en zijn gezondheid verzwakte werd hij met de tijd meer en meer bezorgd over het voortbestaan van zijn werken. Daarvoor nam Bertrand in 1976 contact op met het Ministerie van de Franse Cultuur. Verschillende projecten werden aangevat maar een van zijn grootste bekommernissen bleef onopgelost, namelijk het vinden van een geschikt gebouw om zijn werken te bewaren en tentoon te stellen.

Gelijktijdig en naast de onderhandelingen met het Ministerie was Bertrand ook in bespreking met Philippe Roberts-Jones, toenmalig conservator en hoofd van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België en met mevrouw Francine-Claire Legrand, conservator van het Museum voor Moderne Kunsten. Beide waren grote liefhebbers van Bertrand's werken die ze graag in hun musea tentoonstelden. Bertrand wenste een eigen zaal voor zijn werken in het toen nog in opbouw zijnde Museum voor Moderne Kunsten. Helaas kon het museum niet aan deze wens voldoen, terwijl het toch een belangrijk aantal meesterwerken van de kunstenaar bezat.

De mislukte onderhandelingen met het Ministerie vergrootten zijn bezorgdheid over het voortbestaan van zijn œuvre. Hij besefte de hoogdringendheid voor het vinden van een oplossing. Toch duurde het nog twee jaar vooralleer de Stichting onder zijn naam werd opgericht en hij uiteindelijk zijn problemen opgelost zag. De plannen om een Stichting in het leven te roepen werden in 1985 aangevat, Gaston Bertrand liet zich door Serge Goyens de Heusch en Georges Everaert overtuigen van de mogelijkheid en de voordelen van een Stichting van openbaar nut.

De statuten van de Stichting waren klaar op 29 april 1986 en werden op 25 juli bij wet bekrachtigd. De "Stichting Gaston Bertrand" werd vervolgens in een Koninklijk besluit van 17 december 1986 goedgekeurd als stichting van openbaar nut : "De Stichting heeft als doel het werk van Gaston Bertrand bekend te maken en bekend te houden en zijn oeuvre open te stellen voor een zo breed mogelijk publiek, door het opzetten van tentoonstellingen, het maken van films, het uitgeven van naslagwerken en tijdschriften, en meer algemeen door de artistieke en culturele verspreiding van de werken en de bewaring van de archieven van de kunstenaar".

Bertrand vertrouwde 219 van zijn werken toe aan de Stiching : werken werden per statuut onvervreemdbaar verklaard en kregen het merk "Fond.GB". In 1993, 30 werken uit die hij per notariele akte overdraagbaar liet verklaren.
Gaston Bertrand overleed op 21 februari 1994. Volgens zijn testament, liet hij al zijn bezitting over aan de Stichting en alle daaruit vloeiende inkomsten aan zijn weduwe.

In een bijvoegsel van zijn testament uitte Gaston Bertrand de wens dat de Stichting een Prijs in het leven zou roepen die toegekend wordt aan, om het in zijn eigen woorden te zeggen «  een Belgisch schilder van minstens 45 jaar die op eigen initiatief en met eigen zelf bedachte middelen zijn innerlijke wereld zichtbaar maakt".

Op 1 januari 2000 werd baron Roberts-Jones benoemd tot Voorzitter van de Stichting, tot 31 december 2015.